ESNAF MUAFLIĞI
1- Esnaf Muaflığı Nedir?
• Gelirleri genelde el emeğine dayalı olan, çok küçük çapta iş yapan ticaret ve sanat erbaplarının gelirlerini vergi dışında bırakan bir uygulamadır.
• Esnaf muafiyeti ile düşük gelir grubunda bulunan esnafın ekonomik ve sosyal yönden desteklenerek vergi adaletinin sağlanması amaçlanmaktadır.
2- Esnaf Muaflığından Kimler Yararlanabilir?
• Evlerde üretilen ürünlerin satışında esnaf muaflığından; Gelir Vergisi Kanununun vergiden muaf esnafı düzenleyen 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) ve (10) numaralı bentleri kapsamında faydalanılmaktadır.
• Evlerde üretilen ürünlerin satışında esnaf muaflığı 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendi kapsamında, evlerinde kendi el emekleri ile imal ettikleri ürünleri bir işyeri açmaksızın satanlar, esnaf muaflığından faydalanabilmektedirler.
• 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 10 numaralı bendi kapsamında, evlerinde kendi el emekleri ile imal ettikleri ürünleri bir işyeri açmaksızın sadece internet üzerinden satan kişiler esnaf muaflığından yararlanmaya başlamışlardır.
3- Muaflıktan faydanma şartları nelerdir?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendi kapsamında;
• İmal edilen ürünlerin, 193 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi kapsamında olması, • Evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve aletlerin kullanılmaması, • Dışarıdan işçi çalıştırılmaması, • Ürünlerin işyeri açmaksızın satılması, • Ürünlerin, pazar takibi suretiyle satılmaması, • Ürünlerin, ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olanların düzenledikleri kermes, festival ve panayırlarda satılmaması, • Ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısı ile gerçek usulde gelir vergisine tabi olunmaması, • Faaliyetin, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapılmaması
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 10 numaralı bendi kapsamında;
• Ürünlerin işyeri açmaksızın satılması, • Sanayi tipi ve ya seri üretim yapabilen makine ve aletler kullanılmaması, • Ürünlerin sadece internet ve benzeri elektronik ortamdan satış yapılması, • İkametgâhlarının bulunduğu yerdeki tarha yetkili vergi dairesine başvurarak “Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi” alınması,
• Türkiye de kurulu bankalarda internetten yapılan satış gelirlerinin tahsilini ve bu gelirleri üzerinden tevkifat yapılmasını teminen bir ticari hesap açılması ve tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi, • Bir takvim yılında elde edilen hasılatın 2023 yılı için 700.000 Türk lirasını (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğ) aşmaması, • Ticari, zirai ve ya mesleki kazancı dolayısı ile gerçek usulde gelir vergisine tabi olunmaması, • Faaliyetin, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapılmaması,
4- Esnaf Muafiyetliğinden yararlanabilmek için yıl içerisindeki satış tutarı ne kadarı olmalıdır ?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendi kapsamında;
• Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi kapsamında esnaf muaflığından faydalananların, evlerde imal ettikleri ürünleri, internet ve benzeri elektronik ortamlarda da satmaları halinde esnaf muaflığından faydalanmaları mümkündür. Bu muaflıktan faydalanılabilmesi için, internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden yıl içinde gerçekleştirilen satış tutarının ilgili yıl içinde geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarını (2023 yılı için 120.096 TL’yi) aşmaması gerekmektedir.
• Ürünlerin İnternet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satılması durumunda, satış tutarının ilgili yıl içinde geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarını aşmaması şartı, her bir ürün cinsi için ayrı ayrı değil, tüm ürünlerin toplam satış tutarı için geçerlidir.
• Satışların bir kısmının internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden, bir kısmının muafiyet kapsamında diğer şekillerde yapılması halinde, satış tutarının ilgili yıl içinde geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarını aşmaması şartı, sadece internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden yapılan satışlar için geçerli olup, diğer şekillerde yapılan satışlarda tutar sınırlaması bulunmamaktadır.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 10 numaralı bendi kapsamında;
• Bir takvim yılında elde edilen hasılatın 2023 yılı için 700.000 TL aşılması halinde, içinde bulunulan takvim yılında esnaf muaflığından faydalanılabilecek, izleyen takvim yılının başından itibaren ise esnaf muaflığından faydalanılamayacaktır. Muaflığa ilişkin şartları kaybedenler, izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilecek ve tekrar aynı muafiyetten faydalanamayacaklardır. Hasılat tutarı her yıl yeniden değerlenmek suretiyle belirlenecektir.
5- Tevfikat bulunuyor mu?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendi kapsamında;
• Tevkifat yapmakla sorumlu olanlar tarafından, Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi kapsamında, vergiden muaf esnaftan internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden veya muafiyet kapsamında diğer şekillerde satın alınan mallar için yapılan ödemeler üzerinden, aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendinin (a) alt bendi uyarınca %2 oranında tevkifat yapılması gerekmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 10 numaralı bendi kapsamında;
• Bankalar tarafından, Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen (10) numaralı bent hükmü kapsamında Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi ibraz edenlere, münhasıran internet ve benzeri elektronik ortamlarda yapılacak mal satışlarına ilişkin elde edilen hasılatın yatırılacağı ticari bir hesap açılacaktır.
• Bankalar, bu ticari hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %4 oranında gelir vergisi tevkifatı yapacaklardır. Bir aya ilişkin aktarılan tutarlar üzerinden tevkif edilen vergiler, muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile beyan edilip ödenecektir.
• Bu bent kapsamında esnaf muaflığından yararlanan kişilerin bir veya üzeri işçi çalıştırdığı durumlarda tevkifat oranı %4 yerine %2 olarak uygulanacaktır.
6- Belge Düzeni Nasıl Olmalı?
• Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) ve (10) numaralı bendleri kapsamında esnaf muaflığından faydalananların mükellefiyet tesisi, belge düzenleme, defter tutma, beyanname verme gibi yükümlülükleri bulunmamaktadır.
• Bu muafiyetten yararlananların, kendilerine düzenlenen gider pusulalarını ve bu faaliyetleri ile ilgili olarak satın aldıkları mal ve giderlerine ilişkin belgelerini 213 sayılı Vergi Usul Kanununda öngörülen 5 yıllık süre boyunca saklamaları zorunludur.
• Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 10 numaralı bendi kapsamında; İnternet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden yapılan satışlarda, ürünün satışının tevsik edilmesi, güvenli bir şekilde taşınması ve alıcıya ulaşması için, onaylı esnaf vergi muafiyeti belgesi örneğinin (fotokopisinin) alt kısmında boş olarak yer alan ürün satışına ilişkin bölümün vergiden muaf esnaf tarafından doldurulması ve ürünle birlikte gönderilmesi mümkündür.
7- Esnaf Muafiyetliği belgesi nereden temin edilebilir?
• Tarha yetkili vergi dairelerine başvurarak ilgili tebliğin Ek-1’inde yer alan “Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi (GVK Madde 9/10 Kapsamında Olanlar İçin)” almaları gerekmektedir. Bu belgeyi alarak esnaf muaflığından faydalananların üç yılda bir tarha yetkili vergi dairelerine başvurarak durumlarını güncellemeleri gerekmektedir.
• Esnaf vergi muafiyeti belgesi, ilgili bölümleri doldurulduktan sonra vergi dairesince onaylanacaktır. Söz konusu belge, geçerli olduğu süre içerisinde çoğaltılmak suretiyle kullanılabilir.
8- Muafiyet şartlarını sağlamadığı tespit edilenler için durum nedir?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendi kapsamında;
• İnternet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden yıl içerisinde yapılan satışların ilgili yılda geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarını geçmesi halinde, esnaf muafiyeti kaybedilecek ve izleyen takvim yılı başı itibarıyla gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 10 numaralı bendi kapsamında;
• Geçerli Esnaf Vergi Muafiyet Belgesi olmadığının, Türkiye’de kurulu bankalarda ticari hesap açılmadığının, elde edilen hasılatının tamamının açılan banka hesabına yatırılmadığının veya eksik yatırıldığının, malların sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve aletler kullanılarak imal edildiğinin, evde imal edilen mallar dışında dışarıdan satın alınan malların satışının yapıldığının, evden değil işyerinden faaliyette bulunulduğunun, faaliyetin gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapıldığının tespit edilmesi halinde, ilgili takvim yılının başından itibaren esnaf muaflığından faydalanılamayacak ve alınmayan vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunacaktır.